بیماری های مزمن, قلب و عروق

آریتمی قلبی چیست؟ انواع آریتمی کدامند؟

آریتمی قلبی

آریتمی قلبی به ضربان قلب نا منظم گفته میشود. آریتمی یا آریتمی قلبی زمانی رخ می دهد که سیگنال های الکتریکی که ضربان های قلب را تنظیم می کنند، درست کار نکنند. سیگنال های اشتباه باعث می شوند تا قلب ضربان بسیار زیاد (tachycardia) یا بسیار کم (bradycardia) و یا نامنظم داشته باشد.

آریتمی قلبی ممکن است بی خطر باشد، اما برخی از آن ها باعث نشانه ها و اتفاقات آزار دهنده و گاهی خطرناک میشود. اگرچه این امری طبیعی است که فرد گاهی اوقات ضربان سریع یا کند داشته باشد. برای مثال، ضربان قلب با ورزش زیاد و با خواب، کاهش میابد.
درمان آریتمی قلب شامل درمان دارویی،  کاتتر (catheter)، قرار دادن دستگاه های مخصوص در بدن یا جراحی است. سبک زندگی سالم می تواند مانع آسیب قلبی منجر به آریتمی شود.

شاید برای شما هم جالب باشد: آریتمی قلبی در کودکان

انواع آریتمی قلبی

به طور کلی، آریتمی های قلبی به صورت زیر دسته بندی میشوند:

•    تاکیکاردی (Tachycardia) : به ضربان بالای قلب گفته می شود. قلب هایی با این مشکل، در حالت استراحت، بیش از 100 بار در دقیقه تپش دارند.
•    برادیکاردیا (Bradycardia) : به ضربان کم قلب گفته می شود. قلب هایی با این مشکل، در حالت استراحت، کمتر از 60 بار در دقیقه تپش دارند.

 در تاکیکاردی، سیگنال های قلبی نامنظم، ممکن است بخش های پایینی عضلات قلب را دچار اختلال کند و باعث شود خون به درستی در بدن بخش نشود، در این صورت اگر در کمتر از چند دقیقه مشکل حل نشود، ممکن است صدمات بسیار جدی پیش آورد.
چند عامل می تواند باعث برادیکاردیا شود؛ از جمله سندروم سینوس (که وظیفه تعیین سرعت ضربان قلب را بر عهده دارد) و بسته شدن مسیر های سیگنال های الکتریکی قلبی، که در نهایت منجر به ضربان پایین یا ایست ضربان قلب می شود.

آریتمی ‏ها را از نظر منشا پیدایش می‏توان به دو دسته آریتمی ‎های دهلیزی (فوق بطنی) و آریتمی‎های بطنی تقسیم بندی نمود:

آریتمی‎‌ های دهلیزی

ضربان زودرس دهلیزی (PAC)

ضربان زودرس دهلیزی زمانی اتفاق می‌افتد که پالس الکتریکی یکی از دو حفره فوقانی قلب، یعنی دهلیزها، قبل از ضربان طبیعی قلب صادر شود و باعث انقباض زودهنگام قلب شود. ضربان طبیعی قلب پس از یک انقباض اولیه ممکن است مانند ضربان قوی تر و تپنده‎تری احساس شود. اکثر مردم در مقطعی از زندگی خود PAC را تجربه می کنند و اغلب نتیجه استرس، کافئین یا الکل است.

فیبریلاسیون دهلیزی

در اين بي نظمي بجاي يك كانون ضربان سازي، كانون‎هاي متعدد ضربان سازي در دهليزها وجود دارد، كه همه با هم با سرعت‎هاي بالا ايمپالس های الکتريکی را از خود خارج مي‎سازند. در فيبریلاسیون دهليزي، دهليزها با سرعت 400 الی 600  بار در دقيقه دیپولاریزه مي‏شوند. اين سرعت بالا مانع از انقباض موثر ماهيچه‎ های دهليزی مي‎شود.

بسته به قدرت انتقال گره AV سرعت بطني نيز متغير خواهد بود. در نتیجه، خون به جای حرکت به داخل بطن ها و خارج شدن به بقیه بدن در دهلیزها تجمع می یابد. این تجمع خطر لخته شدن خون در قلب را افزایش می دهد. لخته های خون می توانند از قلب به جریان خون و مغز حرکت کنند و منجر به سکته مغزی شوند. 

فلاتر دهلیزی

فلاتر دهلیزی شبیه فیبریلاسیون دهلیزی است، زیرا در دهلیزها یا اتاق های فوقانی قلب نیز رخ می دهد و می تواند منجر به ضربان قلب سریع شود. با این حال، فلاتر دهلیزی تمایل به یک ریتم سازمان یافته است که توسط یک موج الکتریکی ایجاد می شود که به سرعت در دهلیز گردش می کند، حدود 300 بار در دقیقه. این می تواند منجر به ضربان قلب بسیار سریع، اما منظم شود. مانند فیبریلاسیون دهلیزی، دهلیزها نمی توانند به خوبی منقبض شوند و این منجر به افزایش خطر سکته می شود. 

تاکی کاردی فوق بطنی (SVT)

تاکی کاردی فوق بطنی (SVT) یک ضربان قلب سریع و منظم است که در آن قلب بین 150 تا 250 بار در دقیقه در دهلیزها می زند و همراه با کمپلکس‎های QRS باریکتری نسبت به ضربان‎های طبیعی هستند. نام دیگر SVT تاکی کاردی فوق بطنی حمله ای (PSVT) است. تاکی کاردی فوق بطنی یا PVST زمانی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌های الکتریکی در حفره‌های فوقانی قلب به طور غیرطبیعی صادر می‌شوند، که با سیگنال‌های الکتریکی که از گره SA (پیس میکر طبیعی قلب) می‌آید تداخل می‌کند.

ضربان در دهلیزها سپس ضربان قلب را افزایش می دهد. این نوع آریتمی بیشتر در نوزادان و جوانان دیده می شود. همچنین در زنان، جوانان مضطرب و افرادی که به شدت خسته هستند (خستگی) رخ می دهد. افرادی که زیاد قهوه یا الکل می نوشند یا افرادی که سیگاری هستند نیز در معرض خطر بیشتری هستند.

ولف پارکینسون وایت

سندرم ولف پارکینسون وایت که گونه‌ای نابهنجاری هدایت الکتریکی قلب است، در اثر آن برای هدایت  موج‎های الکتریکی قلب، مسیری فرعی و غیرطبیعی بین دهلیز و بطن به‌وجود می‌آید و موجب تپش قلب و ضربان سریع خواهد شد. از نشانه‏های وجود این آریتمی در سیگنال ECG می‎توان به فواصل PR کوتاه (حدودا کمتر از 120 میلی ثانیه)، مدت زمان کمپلکس QRS زیاد (حدودا بزرگتر از 120 میلی ثانیه) و ایجاد موج‏های دلتا اشاره نمود.

آریتمی های بطنی 

ضربان زودرس دهلیزی (PVC)

هنگام رخداد این آریتمی، سیگنال شروع ضربان قلب شما از یکی از بطن ها بجای گره SA می آید. این سیگنال زودرس است، به این معنی که قبل از اینکه گره SA فرصت صادر شدن ایمپالس داشته باشد، اتفاق می افتد. این سیگنال در بقیه قسمت های قلب شما پخش می شود و می تواند باعث ایجاد ضربان قلب متفاوت از حالت طبیعی شود. بسته به زمان وقوع ضربان زودرس، ممکن است هیچ احساسی نداشته باشید، ضربان قلب رد شده، سبکی سر، تنگی نفس، دل آشوبی یا حتی درد قفسه سینه احساس کنید.

PVC ها با کمپلکس های QRS زودرس و با شکل بزرگتر مشخص می شوند که به طور غیرمعمول طولانی هستند (معمولاً بیش از 120 میلی ثانیه) و در نوار قلب (ECG) عریض ظاهر می شوند. قبل از این کمپلکس ها موج P وجود ندارد و موج T معمولاً بزرگ است و در جهت مخالف انحراف اصلی QRS است. 

تاکیکاردی بطنی (VT)

تاکی کاردی بطنی یک ریتم غیر طبیعی قلب است که زمانی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌های الکتریکی غیرطبیعی در حفره‌های پایینی قلب (بطن‌ها) داشته باشید. این‌ها سیگنال‌های ضربان قلب طبیعی را از عبور نمی‌کنند و باعث می‌شوند قلب شما آنقدر تند تند بزند که نتواند خون کافی را به بدن شما پمپاژ کند. اگر VT در هر زمان بیش از چند ثانیه طول بکشد، می تواند تهدید کننده زندگی باشد. VT پایدار زمانی است که آریتمی بیش از 30 ثانیه طول بکشد. یا زمانی که به مشکل جریان خون، مانند فشار خون غیر طبیعی مرتبط است. در غیر این صورت VT غیر پایدار نامیده می شود.

فیبریلاسیون بطنی (VF)

ایست ناگهانی قلبی ناشی از فیبریلاسیون بطنی (VF) علت نیمی از مرگ و میرهای مربوط به قلب است. VF یک آریتمی ناگهانی است و بدون هشدار اتفاق می افتد و قلب را از کار کردن باز می دارد. در VF، ضربان قلب سریع و پر هرج و مرج است، که باعث می شود حفره های پایینی قلب (بطن ها) توانایی خود را برای پمپاژ موثر از دست بدهند. این منجر به کاهش فشار خون و از دست دادن هوشیاری می شود. اگر ریتم طبیعی بازیابی نشود منجر به مرگ می شود.

برای فرادی که سابقه این آریتمی را دارند یا در معرض آن هستند دستگاهی به نام دستگاه دفیبریلاتور قابل کاشت قلبی (ICD) گذاشته می‏شود تا بلافاصله به قلب شوک داده شود. 

ضربان قلب زودرس یا انقباضات زودرس بطنی (پی وی سی pvc)

ضربان قلب زودرس یا پی وی سی (pvc)، ضربان های اضافه ای هستند که گاهی اوقات رخ می دهند. گاهی اوقات این ضربان ها در الگو هایی هستند که با ضربان اصلی قلب تناوب می کند. ضربان های اضافه ممکن است از بخش بالایی دهلیزی  (atrial) یا پایینی بطنی (ventricular) قلب حاصل شوند.


ضربان زودرس مانند این است که قلب یک ضربان اصلی را انجام ندهد. این ضربان های اضافه معمولا نگران کننده نیستند و به ندرت به معنی مشکل جدی هستند. با این حال، این ضربان های زودرس ممکن است باعث بروز آریتمی در طولانی مدت شوند؛ به خصوص در افرادی که سابقه ی بیماری قلبی دارند. ضربان های زودرس متداوم که در دراز مدت ادامه یابند، باعث تضعیف قلب می شوند.
این نوع ضربان ها ممکن است در حین استراحت هم رخ دهد. گاهی اوقات هم عواملی مثل استرس، ورزش های سخت و محرک هایی مثل کافئین و نیکوتین باعث آن هستند.

شاید برای شما هم جالب باشد: ورزش بر روی آریتمی قلبی چه تاثیری دارد؟

شاید برای شما هم جالب باشد: ارتباط سیگار کشیدن و آریتمی قلبی چیست؟

علائم آریتمی قلبی

آریتمی ها ممکن است باعث هیچ علائم و نشانه ای نشوند. دکتر ممکن است ضربان نامرتب را هنگام معاینه برای بررسی وجود بیماری دیگری حس کند. همچنین این بیماری از طریق نوار قلب قابل شناسایی است.
در کل، نشانه های آریتمی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • لرزش در قفسه سینه
  • ضربان قلب بالا
  • ضربان قلب پایین
  • درد در قفسه سینه
  • تنگی نفس

علائم دیگر هم هستند مثل:

  • استرس
  • خستگی شدید
  • حس سرگیجه
  • تعریق
  • غش کردن (یا نزدیک به آن)

شاید برای شما هم جالب باشد: عدم تشخیص آریتمی قلبی چه خطراتی را به همراه دارد؟

درمان آریتمی قلبی – چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر احساس می کنید که تپش قلبتان بسیار تند و یا کند است، یا قلبتان ضربانی را جا می اندازد، باید به دکتر مراجعه کنید. اگر علائمی مثل تنگی نفس، ضعف و سرگیجه هم داشتید، فورا به اورژانس اطلاع دهید.
نوعی از آریتمی می تواند باعث افت شدید فشار خون و در نهایت غش کردن فرد شود؛ در این صورت تنفس و ضربان قلب فرد متوقف می شود که باید هر چه سریع تر به اورژانس اطلاع داد.

درمان آریتمی قلبی

چطور می­توان آریتمی قلب را تشخیص داد؟ – تشخیص آریتمی قلبی

مرسوم‏ترین و بهترین راه برای تشخیص آریتمی ثبت سیگنال ECG یا نوار قلب است. اما شاید دکتر شما تست‎ های دیگری هم نیز پیشنهاد کند:

•    الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG): این آزمایش به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما “تصویری” از فعالیت الکتریکی قلب شما می دهد. این شامل قرار دادن سیم هایی به نام الکترود نوار قلب روی قفسه سینه و سایر قسمت های بدن شما و اندازه گیری فعالیت الکتریکی است. این غیر تهاجمی است (هیچ چیزی در بدن وارد نمی شود)، نیازی به آماده سازی ندارد و معمولاً می تواند در مطب ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی انجام شود.

•    اکوکاردیوگرافی (اکو): اکوکاردیوگرام یک سونوگرافی از قلب است که اجزای ساختاری قلب را با استفاده از فناوری مشابهی که در زنان باردار برای معاینات قبل از تولد انجام می‌شود، بررسی می‌کند. از امواج صوتی (اولتراسوند) برای ایجاد تصویری از داخل قلب شما در حالی که در حال تپش است استفاده می کند. این آزمایش برای تجسم دیواره‌های قلب شامل حفره‌های بالایی (دهلیزها) و حفره‌های پایینی (بطن‌ها) و دریچه‌های بین حفره‌ها استفاده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تمام اجزای ساختاری قلب به درستی کار می‌کنند.

•    تست استرس: تست استرس به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما اجازه می‌دهد ببیند که قلب شما در زمانی که مجبور است تحت استرس سخت‌تر کار کند، چگونه واکنش نشان می‌دهد. روش های مختلفی برای انجام این تست وجود دارد. “استرس” ممکن است ورزش روی تردمیل یا دوچرخه باشد. اگر نمی توانید ورزش کنید، ممکن است دارویی به شما داده شود که باعث می شود قلب شما سخت تر کار کند تا استرس مشابه ورزش را تقلید کند. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما نحوه عملکرد قلب شما در حالت استراحت و استرس را مقایسه می کند. برای انجام این کار، آنها ممکن است از نوار قلب، اکوکاردیوگرام یا اسکن مخصوص برای مشاهده قلب استفاده کنند.

•    هولتر مانیتور: برای آزمایش فعالیت الکتریکی قلب شما در مدت زمان طولانی‌تر، ممکن است ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما یک مانیتور قابل حمل برای استفاده در خانه به شما بدهد. در حالی که مانیتور را روی شانه خود می گذارید (مانند کیف شانه)، می توانید تمام فعالیت های عادی خود را به جز دوش گرفتن انجام دهید. شما معمولاً مانیتور را برای یک یا دو روز می پوشید و سپس آن را برای تجزیه و تحلیل به دفتر ارائه دهنده خود برمی گردانید.

•    مانیتور رویداد: مشابه مانیتور هولتر، در صورت داشتن علائم گهگاهی ضربان قلب نامنظم یا سرگیجه از مانیتور رویداد استفاده می شود. در اکثر نمایشگرهای رویداد، هنگامی که علائمی مانند بال زدن در قفسه سینه یا سبکی سر را احساس می کنید، دکمه ای را فشار می دهید تا مانیتور روشن شود. سایر مانیتورهای رویداد، هنگامی که ضربان قلب نامنظم را می گیرند، به طور خودکار فعالیت قلب شما را ثبت می کنند.

شما از مانیتور رویداد برای چندین هفته یا تا زمانی که ضربان قلب نامنظم کافی را برای ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ثبت کند تا تشخیص دهد، استفاده خواهید کرد. این داده‌ها سپس تجزیه و تحلیل می‌شوند و به ارائه‌دهنده شما اجازه می‌دهد تا تشخیص دقیق‌تری از ارتباط علائم شما با ریتم نامنظم قلب (آریتمی) انجام دهد.

•    تست الکتروفیزیولوژیک: ممکن است آریتمی شما به درمان استاندارد پاسخ ندهد یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است برای تشخیص مشکل شما به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد. در این صورت، آنها ممکن است این آزمایش پیشرفته را برای نظارت بر فعالیت الکتریکی قلب شما سفارش دهند. یک متخصص قلب، سیم‌های نازکی که با الکترودهای کوچک تعبیه شده‌اند را از طریق ورید دست یا پا به قلب شما می‌کشد. گاهی اوقات متخصص قلب از الکترودها برای تحریک عضله قلب استفاده می کند تا به تشخیص و تعیین بهترین درمان برای شما کمک کند.

روش دیگر که در منزل می­توان از آن استفاده کرد گرفتن نبض با دست و دقت کردن به نظم ضربان و تعداد آن در یک دقیقه است. راهکاری که شرکت زیست پردازش نصیر توصیه می­کند استفاده از دستگاه ثبت نوار قلب N-PEC1 است. دستگاه مذکور می­تواند تنها با قرارگیری انگشتان دست روی اتصال­های فلزی دستگاه سیگنال­ های قلب شما را ثبت کند و آن‌ها را در سرور ابری خود برای شما تحلیل کند.

گزارش تحلیل ها در نرم افزار زیستا قابل رویت است و می توان آن را با پزشک خود برای بررسی و تشخیص دقیق تر به اشتراک بگذارید.

دستگاه نوار قلب خانگی N-PEC1

عوامل خطر زا در آریتمی قلبی

  • سابقه عمل جراحی قلب و بیماری های قلبی دیگر
  • فشار خون بالا
  • بیماری قلبی مادرزادی
  • بی تعادلی الکترولیتی که به خاطر عدم وجود مواد معدنی کافی در بدن رخ می دهد
  • برخی دارو ها و تقویتی های خاص
  • مصرف بیش از حد الکل
  • کافئین، نیکوتین و دارو های غیر مجاز
آریتمی

جلوگیری از آریتمی قلبی

تغییر در سبک زندگی می تواند باعث کاهش خطر بیماری قلبی و کمک به جلوگیری از آریتمی قلبی شود. یک نحوه زندگی سالم شامل:

•    تغذیه و رژیم غذایی سالم
•    از نظر فیزیکی فعال بودن
•    نگه داشتن وزن مناسب
•    سیگار نکشیدن
•    محدود کردن و حذف کافئین و الکل
•    کاهش استرس
•    مصرف دارو در صورت نیاز تحت نظر پزشک

شاید برای شما هم جالب باشد: آریتمی قلبی سینوسی چیست؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *