نوار قلب نرمال، نوار قلبی است که یک پزشک متخصص قلب و عروق در آن نشانه هایی از بیماری قلبی نیابد. به طور کلی نوار قلب یک الکتروکاردیوگرام از قلب است که نموداری از ولتاژ در مقابل زمان فعالیت الکتریکی قلب را با استفاده از الکترودهای قرار گرفته روی پوست نمایش می دهد. نوار قلب از آن جایی اهمیت دارد که میتواند بیانگر سالم و طبیعی بودن عملکرد قلب باشد. همچنین ممکن است بیانگر ضعف و وجود بیماری در سیستم قلب و عروق باشد.
فهرست عناوین
آیا مشکل قلبی با نوار قلب مشخص می شود؟
نوار قلب آزمایشی است که سیگنال های الکتریکی قلب شما را ثبت می کند پس می تواند به تشخیص بیماری قلبی کمک کند. می توان از آن برای بررسی موارد زیر استفاده کرد:
• شرایط مربوط به سیستم الکتریکی قلب
• حمله قلبی
• ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی قلبی) – ضربان قلب سریع، آهسته یا نامنظم
• خون رسانی ضعیف به قلب
• التهاب قلب (پریکاردیت یا میوکاردیت)
• ایست قلبی
• عروق کرونر
در چه مواقعی فرد نیاز به نوار قلب دارد؟
پنج نشانه زیر نشان می دهد که شاید شما نیاز به آزمایش نوار قلب دارید:
• تپش قلب یا درد قفسه سینه: تپش قلب زمانی است که قلب شما خیلی سریع می‌تپد، یا زمانی که نوعی احساس بال زدن در قفسه سینه خود را تجربه می‌کنید. تپش قلب ممکن است در هر زمانی رخ دهد. ممکن است بنشینید یا استراحت کنید و همچنان تپش قلب را تجربه کنید. آنها معمولا بی ضرر هستند، اما می توانند نشان دهنده چیز جدی تری باشند. درد قفسه سینه میتواند یک درد ناگهانی یا یک گزگز باشد. شما باید در اسرع وقت نظر پزشکی را دریافت کنید. حتی اگر پزشک شما آزمایش نوار قلب را توصیه نمی کند، می توانید آن را درخواست کنید.
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی قلبی): این را نباید با ضربان قلب تند یا آهسته اشتباه گرفت. ضربان قلب نامنظم اختلالی در الگوی ثابت ضربان است که قلب شما به طور معمول تولید می کند. شما می توانید آن را مانند رد کردن یک ضربان در نظر بگیرید. اگر این اتفاق افتاد، باید نظر پزشکی و آزمایش نوار قلب را دریافت کنید. این آزمایش به ترسیم ریتم ضربان‌های شما و شناسایی هرگونه ناهنجاری در پالس الکتریکی در قلب شما کمک می‌کند.
• تنگی نفس: همه افراد هنگام ورزش یا انجام فعالیت‌های خاصی نفس‌های سنگین‌تری می‌کشند. در واقع، شما حتی می توانید در هنگام استرس شدیدتر نفس بکشید. با این حال، تنگی نفس زمانی است که برای نفس کشیدن می جنگید. ممکن است قفسه سینه شما سفت شود و نفس کشیدن بیشتر برای شما یک حالت مبارزه برای نفس کشیدن ایجاد کند. قلب شما نقش مهمی در اطمینان از انتقال خون اکسیژن دار به بافت های شما ایفا می کند. تنگی نفس می تواند نشان دهنده بیماری جدی قلبی باشد.
• پاهای متورم: شاید این ممکن است شما را شگفت زده کند. به زبان ساده، وقتی قلب شما به درستی پمپاژ نمی کند، مایع موجود در رگ های خونی شما می تواند به بافت های اطراف نشت کند. این باعث تورم در پاهای شما می شود. بسیاری از چیزها می توانند باعث تورم در پاها شوند. پس برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. می توانید برای اندازه گیری عملکرد قلب خود نوار قلب درخواست کنید.
• خستگی: این را می توان به راحتی نادیده گرفت. همه گاهی خسته می شوند. با این حال، خستگی غیرقابل توضیح و شدید می تواند نشانه ای از بیماری قلبی زمینه ای باشد که شما از آن اطلاعی نداشتید.
نوارقلب غیر طبیعی چیست؟
نوار قلب غیر طبیعی میتواند عوامل مختلفی داشته باشد. بطور مثال در هنگام استرس یا بعد از ورزش نوار قلب بدست آمده شاید غیر طبیعی بوده و ضربان فرد بالاتر از 100 ضربه در دقیقه باشد یا شاید نوار قلب غیر طبیعی بدست امده بدلیل بروز یک آریتمی ساده باشد که با درمان ساده مانند دارو خوب شود. اما نوار قلب غیر طبیعی همچنین میتواند نشانهای از حمله قلبی یا ایست قلبی یا یک آریتمی خطرناک باشد که نیازمنده مراقب های اورژانسی سریع باشد.
نوارقلب خطرناک نشان دهنده چه چیزی است؟
نتایج غیر طبیعی و خطرناک نوار قلب ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:
• آسیب یا تغییر در عضله قلب
• تغییر در میزان الکترولیت ها (مانند پتاسیم و کلسیم) در خون
• نقص مادرزادی قلب
• بزرگ شدن قلب
• مایع یا تورم در کیسه اطراف قلب
• التهاب قلب (میوکاردیت)
• حمله قلبی گذشته یا فعلی
• خون رسانی ضعیف به شریان های قلب
• ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی)
نوار قلب نرمال چیست؟
شکل زیر نمونه ای از یک ضربان نوار قلب نرمال را نشان میدهد. ضربان به دست امده در حالت نرمال از گره سینوسی دهلیزی(SA) شروع شده و از مسیرهای گره دهلیزی بطنی(AV)، دسته هیس و دسته شاخه ای راست و چپ عبور می‌کند تا در نهایت به فیبرهای پورکنژ برسد. توجه داشته باشید که قلب در یک ریتم منظم سینوسی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه (به طور خاص ۸۲ بار) می تپد. تمام فواصل مهم در این ضبط در محدوده های نرمال هستند.
موج P در نوار قلب نرمال
• درست در راس I، aVF و v3 – v6.
• مدت زمان نرمال آن کم تر یا برابر با ۰.۱۱ ثانیه است.
• قطبیت در لیدهای I، II ، aVF و v4 – v6 مثبت، در لیدهای v1 – v3 مثبت/منفی و در aVR منفی است.
• شکل آن عموما صاف و بدون شیار یا نوک است.
اولین سیگنال الکتریکی در نوار قلب طبیعی از دهلیز منشأ می گیرد و به عنوان موج P شناخته می شود.
این موج نشان دهنده دپلاریزاسیون دهلیزی است. همانطور که دپلاریزاسیون دهلیزی توسط گره SA واقع در دهلیز راست شروع می شود، دهلیز راست ابتدا دپلاریزه می شود و سپس دپلاریزاسیون دهلیز چپ انجام می شود. بنابراین نیمه اول موج P نشان دهنده دپلاریزاسیون دهلیز راست و نیمه دوم دپلاریزاسیون دهلیز چپ را نشان می دهد. شکل آن شبیه به یک قله و صاف است.
فاصله عمومی PR در نوار قلب نرمال
این فاصله نشان دهنده زمان شروع دپلاریزاسیون دهلیزی تا شروع دپلاریزاسیون بطنی است و در اصل تاخیر در گره AV را نشان میدهد. میانگین فاصله بین 120 تا 200 میلی ثانیه. تغییرات در فاصله PR می تواند منجر به اختلالات مختلفی شود. فاصله طولانی PR ممکن است نشان دهنده بلوک AV درجه یک باشد و فاصله کوتاه ممکن است در شرایطی با هدایت AV تسریع شده، مانند آریتمی ولف پارکینسون وایت رخ دهد.
قطعه PR در نوار قلب نرمال
قطعه PR به عنوان خط پایه (به عنوان خط مرجع یا خط ایزوالکتریک نیز نامیده می شود) نوار قلب عمل می کند. انحراف دامنه هر موج با استفاده از قطعه PR به عنوان خط پایه اندازه گیری می شود.
کامپلکس QRS در نوار قلب نرمال
دپولاریزاسیون بطن ها معمولاً منجر به بزرگترین بخش سیگنال ECG یا نوار قلب می شود (به دلیل توده عضلانی بیشتر در بطن ها) و این به عنوان کمپلکس QRS شناخته می شود. . از آنجایی که بردار الکتریکی تولید شده توسط بطن چپ چندین برابر بزرگتر از بردار تولید شده توسط بطن راست است، کمپلکس QRS در واقع بازتابی از دپلاریزاسیون بطن چپ است.
- موج Q اولین انحراف اولیه به سمت پایین یا “منفی” است.
- سپس موج R انحراف بعدی به سمت بالا است (به شرطی که از خط ایزوالکتریک عبور کند و “مثبت” شود).
- سپس موج S انحراف بعدی به سمت پایین است، مشروط بر اینکه از خط ایزوالکتریک عبور کند تا قبل از بازگشت به خط پایه ایزوالکتریک، برای مدت کوتاهی منفی شود.
- مدت زمان QRS فاصله زمانی از شروع تا پایان کمپلکس QRS است. یک کمپلکس کوتاه QRS مطلوب است زیرا ثابت می کند که بطن ها به سرعت دپلاریزه می شوند، که به نوبه خود نشان می دهد که سیستم هدایت به درستی عمل می کند. این فاصله باید کمتر از 120 میلی ثانیه باشد.
موج ST در نوار قلب نرمال
از پایان کمپلکس QRS تا شروع موج T را این قطعه مینامند. در بررسی این دو قطعه دو نکته حائز اهمیت است. اول آن که زمان قطعه ST باید حداکثر 200 میلی ثانیه باشد. دوما سطح قطعه ST است که باید همسطح خط ایزوالکتریک باشد. پس هرگونه پایین افتادگی یا بالا رفتگی این قطعه غیر طبیعی است (به عبارت دیگر باید نقطه شروع قطعه ST روی خط ایزوالکتریک و در مقابل نقطه شروع کمپلکس QRS باشد).
موج T در نوار قلب نرمال
این موج نشان دهنده رپلاریزاسیون بطنی است. مورفولوژی آن بسیار مستعد تأثیرات قلبی و غیر قلبی (هورمونی و عصبی) است. معمولاً در لیدهایی با امواج R بلند (انحراف به سمت بالا) مثبت است. معیارهای پیشنهادی برای موج T معمولی شامل اندازه یک هشتم یا کمتر از دو سوم اندازه موج R و ارتفاع کمتر از 10 میلی متر است. ناهنجاری‌های مورفولوژی موج T شامل امواج T معکوس، مسطح، دو فازی یا بسیار بلند است.
موج U در نوار قلب نرمال
موج U گاهی اوقات دیده می شود. این یک موج مثبت است که پس از موج T رخ می دهد و نشان دهنده رپلاریزاسیون تاخیری عضلات پاپیلاری یا فیبرهای پورکنژ است. دامنه آن به طور کلی یک چهارم دامنه موج T است. بیشتر در لیدهای V2.V4 دیده می شود. افرادی که دارای امواج T برجسته هستند و همچنین افرادی که ضربان قلب آهسته دارند امواج U را بیشتر نشان می دهند. اما در کل در بسیاری از اوقات در یک نوار قلب قابل مشاهده نیستند.
فاصله QT در نوار قلب نرمال
نشان دهنده شروع دپلاریزاسیون تا پایان رپلاریزاسیون بطن ها یا در اصل نشاندهنده سیستول یا انقباض بطن ها است. مدت زمان طبیعی فاصله QT تا حدودی بحث برانگیز است و مدت زمان نرمال مختلفی قبلاً پیشنهاد شده است. به طور کلی، فاصله QT طبیعی کمتر از 440 میلی ثانیه و بیشتر از 350 میلی ثانیه است. زنان معمولاً فاصله QT کمی بیشتر از مردان دارند. فاصله QT طولانی مدت یک خطر قریب الوقوع برای آریتمی های بطنی است.