سرماخوردگی نوزادان یک بیماری شایع در بین همه کودکان است و برای همه اتفاق خواهد افتاد. ارتباط نوزاد با خواهر، برادر سایر کودکان در مهدکودک و یا دیگر افراد بیمار و سیستم ایمنی ضعیف نوزادان سبب می شود تا احتمال شیوع این بیماری بسیار بالا باشد. در ادامه با سرماخوردگی نوزادان، علائم و شیوه درمان آن آشنا می شوید.
فهرست عناوین
علائم سرماخوردگی نوزادان چیست؟
علائم سرماخوردگی در نوزادان معمولاً با تب خفیف و گرفتگی بینی شروع می‌شود. نوزادان دچار گرفتگی بینی می‌شوند و سپس دو تا سه روز بعد شروع به تولید مقدار زیادی ترشحات پشت بینی می‌کنند که باعث سرفه و آبریزش بینی می‌شود.
اگر کودک شما در سه تا چهار روز اول سرماخوردگی، آبریزش بینی سبز یا زرد داشته باشد، طبیعی است و به عنوان عفونت سینوسی در نظر گرفته نمی‌شود. این فقط به این دلیل است که مخاط به مدت طولانی در بینی باقی مانده است. این معمولاً در عرض هفت تا ده روز از بین می‌رود و تب معمولاً در دو تا سه روز از بین می‌رود.
پس علائم سرماخوردگی که در شروع بیماری بروز داده می شوند عبارتند از:
- گرفتگی بینی یا آبریزش بینی
- ترشحات بینی در ابتدا می توانند شفاف باشند اما ممکن است در ادامه تغییر رنگ دهند و زرد یا سبز شود
- تب
سایر علائم و نشانه‌های سرماخوردگی معمولی در نوزادان که ممکن است رخ دهد موارد ذکر شده در ادامه هستند:
- گرفتگی صدا
- عطسه
- سرفه
- کم اشتهایی
- مشکل در خوابیدن
- مشکل در شیر خوردن به دلیل گرفتگی بینی
- استفراغ یا اسهال
- خستگی
- تورم غدد لنفاوی
چه چیزی عامل بیماری سرماخوردگی نوزادان است؟
بیش از 200 نوع ویروس شناخته شده وجود دارد که هر کدام از آن ها می تواند علت سرماخوردگی باشد. این تنوع در ویروس می تواند علت شیوع بالا سرماخوردگی را توضیح دهد. نوزادان و کودکان کوچک هنوز از سیستم ایمنی قوی ای برای مقابله با ویروس های سرماخوردگی برخوردار نیستند به همین علت، بیشتر از حد معمول دچار بیماری سرماخوردگی نوزادان می شوند. یک نوزاد معمولا در اولین سال از زندگی خود تقریبا 6 بار مبتلا به سرماخوردگی نوزادان می شود.
با اینکه این بیماری ها می توانند برای نوزاد شما سخت و کلافه کننده باشند اما هیچ آسیبی نمی رسانند و تنها بیماری 5 تا 10% نوزادان مبتلا به سرماخوردگی پیشرفت می کند و نیاز به پیگیری جدی دارد. این سرماخوردگی ها حتی می توانند برای نوزاد مفید هم باشند. سرماخوردگی و مبارزه با این ویروس ها می تواند سیستم ایمنی بدن نوزاد را قوی تر کند و سبب شود تا در آینده بیشتر در مقابل ویروس ها و بیماری ها مقاوم باشد.
ویروس سرماخوردگی نوزادان می تواند از طریق بینی، دهان و چشم انتقال یابد و موجب بیماری شود. این انتقال می تواند به روش های مختلفی انجام شود که در ادامه توضیح داده می شوند:
انتقال از طریق هوا: اگر شخصی که بیمار است سرفه یا عطسه و یا حتی صحبت کند می تواند ویروس را مستقیما به بدن نوزاد شما منتقل کند و باعث ابتلا شود.
تماس مستقیم: اگر شخصی که سرماخورده است با نوزاد شما تماس مستقیم داشته باشد مثلا دست او را لمس کرده باشد می تواند ویروس را پخش کند و زمانی که نوزاد دست خود را به دهان، بینی و چشم خود بزند بیمار می شود.
سطوح آلوده: بعضی ویروس ها می توانند برای دو ساعت یا بیشتر روی سطوح زنده بمانند و نوزاد با لمس این سطوح، بیمار می شود.
راه های جلوگیری از سرماخوردگی نوزادان؟
متأسفانه نمی توان از سرماخوردگی یه صورت قطعی جلوگیری کرد و هیچ واکسنی برای سرماخوردگی وجود ندارد به ویژه در فصل زمستان که احتمال ابتلا بالاتر است. بهترین دفاع در برابر سرماخوردگی اقدامات پیشگیرانه منطقی و شستشوی مکرر دست است. تعدادی از افدامات مناسب در ادامه توضیح داده می شوند:
در صورتی که در خانه نوزاد به ویژه تازه متولد دارید، اجازه بازدید افراد بیمار را ندهید و از آشنایان درخواست کنید در صورت مریض بودن، از معاشرت با شما و فرزندنتان دوری کنند. تا جایی که ممکن است از حضور در تجمعات عمومی، حمل و نقل عمومی و مکان های پرتدد همراه با فرزندتان اجتناب کنید.
قبل از غذا دادن یا لمس کردن با نوزاد، دستان خود را با آب و صابون حداقل به مدت 20 ثانیه بشویید. در صورتی که به آب و صابون دسترسی نداشتید، می توانید از ضدعفونی کننده های الکلی استفاده کنید و به فرزندان بزرگتر خود اهمیت شستن دست را آموزش دهید. اسباب بازی ها و مکان هایی که فرزندنتان ارتباط زیادی دارد را به صورت مرتب تمیز کنید. اگر در خانواده کسی سرماخورده است این اقدام بسیار اهمیت بیشتری دارد.
در زمان سرفه و عطسه همه اعضای خانواده از دستمال کاغذی استفاده کنید و بعد از استفاده دور بیندازید. اگر دستمال کاغذی در دسترس نبود از آرنج استفاده کنید. اجازه ندهید در نزدیکی فرزند شما کسی سیگار بکشید، دود سیگار می تواند احتمال ابتلا را بالا ببرد.
چه زمانی باید برای سرماخوردگی نوزادان به دکتر مراجعه کرد؟
برای بیشتر سرماخوردگی ها نیازی به مراجعه به دکتر نیست و بیماری با طی یک روند سالم در خانه می توانند درمان شوند هر چند اگر شک دارید که بیماری یک سرماخوردگی ساده است یا می تواند آنفولانزا یا کرونا باشد با پزشک خود تماس بگیرید. و همچنین اگر نوزاد شما کوچکتر از 3 ماه است یا اولین سرماخوردگی خود را تجربه می کند هم بهتر است با پزشک تماس بگیرید تا بتواند با راهنمایی مناسب، علاوه بر بهبود روند درمان نوزاد به آرامش و راحتی خیال والدین هم کمک کند. در دیگر شرایط در صورتی که فرزند شما بزرگتر از 3 ماه است و هر کدام از علائم زیر را تجربه می کند به پزشک مراجعه کنید:
- علائم بیشتر از 10 الی 14 روز باقی مانده اند.
- علائم به جای بهبود در حال بدتر شدن هستند.
- پوشک خود را به اندازه قبل خیس نمی کند و تغییری ایجاد شده است.
- تب بالاتر از 38 دارد.
- به صورت مرتب به گوش خود دست می زند یا به نظر می رسد که عفونت گوش دارد.
- چشمان نوزاد شما قرمز شده است و ترشحات غیر عادی دارد.
- نفس کشیدن آن غیر معمول است (خس خس می کند یا سریع تر از حالت معمول نفس می کشد).
- سرفه مداوم دارد، یا با وجود بهبود دیگر علائم سرفه باقی مانده است.
- ترشحات بینی سبز رنگ یا غیرمعمول برای چند روز ادامه پیدا کرده اند.
- علائم و نشانه های دیگری دارد که شما را نگران می کند مانند گریه زیاد یا بیدار نشدن برای غذا.
در صورتی که علائم زیر را در نوزاد مبتلا به سرماخوردگی خود دیدید سریعا با پزشک تماس بگیرید:
- از خوردن مایعات و شیر اجتناب می کند.
- سرفه های او به قدری شدید است که موجب تغییر رنگ و یا حتی بالا آوردن می شود.
- در سرفه او مخاط خونی دیدید.
- نفس کشیدن او سخت است و لب هایش به سمت آبی تغییر رنگ داده است.
- خواب آلودگی و بی انرژی بودن شدیدی را تجربه می کند.
راه های خانگی درمان سرماخوردگی نوزادان چیست؟
اگر سرماخوردگی نوزاد شما باعث گرفتگی بینی یا سرفه نشده باشد نیازی نیست که درمان خاصی انجام دهید و فقط با رسیدگی و توجه عاطفی می توانید به فرزندتان برای پشت سر گذاشتن بیماری کمک کنید. در هیچ یک از مراحل بیماری، بدون مشورت با پزشک از هیچ گونه دارو و قرص برای نوزاد استفاده نکنید. در ادامه چند راه حل ساده که می تواند برای نوزادتان آرامش و راحتی بیشتری فراهم کند و باعث تسریع سرعت بهبود شود ذکر می شود:
نوشیدن مایعات: نوشیدن مایعات، باعث رقیق‌تر شدن مخاط و بهبود گرفتگی بینی می شود و همچنین از کم آبی بدن جلوگیری می کند. فرزند خود را به خوردن شیر مادر یا شیر خشک تشویق کنید تا مایعات بیشتری دریافت کند خوردن نوشابه، آبمیوه و دیگر نوشیدنی هایی که قند بالایی دارند مناسب نیست. برای مطمئن شدن از این که آیا میزان مایعات دریافتی برای نوزاد شما کافی است یا خیر، می توانید از رنگ ادرار او کمک بگیرید. رنگ ادرار روشن نشان دهنده این است که فرزند شما مایعات کافی دریافت کرده است و اگر رنگ آن تیره بود باید او را تشویق به نوشیدن مایعات بیشتری کنید.
تخلیه مخاط بینی: نوزادان در هنگام سرماخوردگی دچار گرفتگی بینی می شوند. برای کمک به تخلیه بینی نوزاد، می توان از روش های مختلفی مانند استفاده از دستگاه مکش بینی یا پوآر بینی استفاده کرد. از دیگر مواردی که می تواند به شستشوی راحت تر بینی کمک کند استفاده از محلول نمکی است. این قطره بینی را هم می توانید از داروخانه تهیه کنید و هم می توانید خودتان در خانه، با حل کردن یک قاشق نمک در یک فنجان آب گرم بسازید و برای شستشوی بینی استفاده کنید.
سوپ مرغ: خوردن سوپ مرغ می تواند به بهبود علام سرماخوردگی در چند جهت کمک کند. اگر فرزند شما به تازگی مصرف غذای جامد را شروع کرده است سوپ را له کنید تا شبیه پوره شود و یا فقط از آب مرغ استفاده کنید.
بخور سرد: رطوبت هوا می تواند باعث بهبود سرفه و گرفتگی بینی شود. برای حفظ رطوبت هوا در اتاق فرزندتان در طول روز می توانید از یک دستگاه بخور سرد استفاده کنید. دستگاه بخور را روزانه به شکل مناسب تمیز کنید تا از رشد کپک و باکتری در داخل آن جلوگیری شود.
حمام بخار: اگر بینی فرزند شما گرفته است می توانید از یک حمام بخار استفاده کنید. در حمام را ببندید و آب گرم را باز کنید تا داخل آن بخار بزند سپس می توانید همراه با فرزندتان به داخل حمام رفته و مدتی را صبر کنید. برای مشغول کردن کودک می توانید از اسباب بازی استفاده کنید. تنفس هوای گرم و مرطوب به گرفتگی بینی آن ها کمک زیادی می کند. بهترین زمان برای این کار قبل از خواب است تا بتوانند خواب آرامی داشته باشند.
دوری از دود سیگار: دود سیگار با تحریک گلو و بینی می تواند باعث بدتر شدن سرماخوردگی نوزادان شود. کودکانی که در معرض دود سیگار هستند سرماخوردگی های شدیدتری را تجربه می کنند. از محیط هایی که در آن ها دود سیگار است دوری کنید و از دیگران بخواهید داخل خانه سیگار نکشند.
استراحت: خواب و استراحت تاثیر قابل توجهی در سیستم ایمنی بدن دارد. قبل از خواب مخاط بینی کودکان را تخلیه کنید و با محبت احساس آرامش برای آن ها فراهم کنید تا بتوانند خواب شب آرام تری داشته باشند.
سرماخوردگی نوزادان چه عوارضی دارد و چه مشکلاتی می تواند ایجاد کند؟
سرماخوردگی نوزادان می تواند منجر به تعدادی از بیماری ها و شمکلات دیگر نیز شود که در ادامه نام برده می شوند:
عفونت گوش: این بیماری، شایع ترین عارضه سرماخوردگی است. در این عفونت باکتری ها یا ویروس ها وارد فضای گوش می شوند و باعث بروز عفونت گوش می شوند. اگر به عفونت گوش فرزندتان مشکوک هستید، به پزشک مراجعه کنید.
خس خس سینه: حتی اگر کودک شما آسم نداشته باشد هم سرماخوردگی باعث خس خس موقت سینه می شود. اگر فرزند شما مشکل آسم هم دارد سرماخوردگی می تواند این مسئله را تشدید کند.
سینوزیت: اگر سرماخوردگی نوزادان درمان و برطرف نشود می تواند منجر به عفونت در سینوس ها شود.
دیگر عفونت ها: سرماخوردگی می تواند باعث بروز دیگر عفونت ها، از جمله ذات الریه، برونشیت و سرفه وحشی یا کروپ شود. برای درمان این عفونت هایی باید به پزشک مراجعه شود.